Aandoening: Compartimentsyndroom

Het compartimentsyndroom is een medische aandoening waarbij er een verhoogde druk ontstaat in een spiercompartiment, een ruimte die wordt omgeven door fascie (bindweefsel) en die spierweefsel, bloedvaten en zenuwen bevat. Dit kan leiden tot ernstige schade aan de weefsels als de druk niet tijdig wordt verlicht. Fysiotherapie speelt een belangrijke rol in het herstel na de acute fase van het syndroom, maar kan ook preventief werken bij het chronisch compartimentsyndroom.

Symptomen van Compartimentsyndroom

De symptomen kunnen variëren afhankelijk van of het syndroom acuut of chronisch is. Bij een acuut compartimentsyndroom zijn de symptomen vaak ernstig en verergeren snel:

Intense, aanhoudende pijn die niet vermindert met rust of pijnstillers;
Gevoelloosheid of tintelingen in het gebied dat door de aangedane zenuwen wordt bediend;
Zwelling, strakheid en spanning in de spieren;
Verminderde mobiliteit en kracht in het getroffen gebied;
In ernstige gevallen kunnen de bloedtoevoer en zenuwfunctie afnemen, wat leidt tot blijvende schade.

Bij een chronisch compartimentsyndroom (meestal gerelateerd aan fysieke activiteit) zijn de symptomen milder en treden ze meestal op tijdens of na inspanning:

Doffe, zeurende pijn tijdens het sporten, die vaak verdwijnt na rust;
Spanning en stijfheid in de spieren;
Een branderig gevoel of krampen tijdens activiteit;
Gevoelloosheid of tintelingen, vooral bij langdurige belasting.

Oorzaken van Compartimentsyndroom

De oorzaken verschillen tussen het acute en chronische compartimentsyndroom.

Acute vorm: Deze ontstaat meestal na een trauma, zoals een botbreuk, ernstige kneuzing of een crush-letsel. Hierdoor zwelt het weefsel op, maar de fascie kan zich niet uitrekken, wat leidt tot verhoogde druk in het compartiment. Spoedchirurgie is vaak vereist om permanente schade te voorkomen.

Chronische vorm: Dit is vaak het gevolg van langdurige, repetitieve bewegingen, zoals hardlopen of fietsen. De druk in het compartiment neemt geleidelijk toe door spierzwelling tijdens inspanning, maar de symptomen verdwijnen na rust. Dit type komt vaker voor bij jonge, actieve mensen.

De Rol van de Fysiotherapeut

De fysiotherapeut speelt een cruciale rol, vooral in de behandeling van het chronisch compartimentsyndroom. In acute gevallen komt fysiotherapie pas na chirurgische interventie in beeld.

Bewegingsanalyse en preventie: De fysiotherapeut kan eerst de bewegingen analyseren die de klachten uitlokken. Dit helpt om overbelasting te voorkomen en bij te sturen in sporttechnieken of dagelijkse activiteiten.
Mobiliteitsoefeningen: Deze oefeningen zijn bedoeld om de flexibiliteit van het bindweefsel te verbeteren. De fysiotherapeut kan stretch oefeningen voorschrijven voor de spieren rondom het aangedane gebied om de druk in het compartiment te verlichten.
Krachttraining: Het versterken van de spieren rondom het getroffen compartiment kan de belasting op de aangedane spieren verminderen. Oefeningen zijn gericht op het verbeteren van de spierkracht zonder extra spanning te creëren, zoals lichte weerstandsoefeningen met elastieken of gecontroleerde krachttraining onder begeleiding.
Verlichting van druk en zwelling: De fysiotherapeut kan dry needling toepassen om de spanning in het spierweefsel te verminderen en de doorbloeding te verbeteren.
Herstel na chirurgie: Na een fasciotomie (het chirurgisch openen van de fascie om de druk te verlichten) begeleidt de fysiotherapeut het revalidatieproces. Dit omvat mobiliteitstraining, littekenmanagement, het herstellen van kracht en het geleidelijk hervatten van normale activiteiten.

Veelgebruikte Oefeningen bij Chronisch Compartimentsyndroom

Enkele veelgebruikte oefeningen die de fysiotherapeut kan inzetten zijn:

Kuitstrekkingen: Deze oefening helpt om de kuitspieren, die vaak betrokken zijn bij het compartimentsyndroom in het onderbeen, te rekken en de spanning te verlichten.
Excentrische oefeningen voor de voorste scheenbeenspier (tibialis anterior): Deze oefeningen versterken de spieren op een gecontroleerde manier, waardoor de kans op overbelasting vermindert.
Fietsen op lage intensiteit: Dit kan een manier zijn om de spieren te versterken zonder de druk in het compartiment te verhogen.
Balanstraining en proprioceptie: Het verbeteren van het evenwicht en de spiercoördinatie kan helpen om de belasting op de betrokken spieren te verminderen.